BOLU (A.A) - Zafer Göder - Abdülhamid Hoşbaş - Abant İzzet Baysal Üniversitesi (AİBÜ) Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Evrendilek, turbalıkların bünyesinde büyük miktarda karbon tutabilmesi nedeniyle küresel iklim değişikliğini azaltıcı etkisi olduğunu söyledi.
     Evrendilek, AA muhabirine TÜBİTAKın desteğiyle 3 yıldır Yeniçağadaki turbalıklarda çeşitli ölçümler yaptıklarını anlattı.
     Turbalıkların gelişmiş ülkeler tarafından yıllardır incelendiğini fakat Türkiyede incelenme yollarının bilinmediğini anlatan Evrendilek, Proje bağlamında dünyada 500-600 tane olan ama ülkemizde bulunmayan bir yöntemi Türkiyeye tanıştırmayı amaç edindik. Bu yöntemin ismi de Akı kulesidir. Akı kulesi, saniyede 10 okuma yaparak gece gündüz, kesintisiz hem karbondioksit akışını hem de su buharı akışını ölçüyor diye konuştu.
     Elde edilen verilerle turbalıkların ne kadar fayda sağlayacağını ölçmüş olacaklarını aktaran Evrendilek, sözlerini şöyle sürdürdü:
     Turbalıklar ekosisteme faydası büyük olan alanlardır ve şuan dünyada yapay olarak çoğaltma çalışmaları mevcuttur. Bu alanların yapay olarak inşa edilmesi mümkündür ve son zamanlarda revaçta olan bir konudur ama Türkiyede henüz böyle bir çalışmamız yok. Bu alanların Türkiyedeki toplam yüzölçümü 250 kilometrekaredir ancak Türkiyenin yüzölçümü ile orantıladığımızda oldukça mekansal olarak küçük boyuttadır.
    
     -Gerekli tedbirlerin alınması gerekiyor-
    
     Evrendilek, turbalıkların vücudun böbrekleri gibi olduğunu, hava, su ve toprak kirliliğini önleme işlevi gördüğünü, aynı zamanda sünger görevi de yaparak taşkınları önlediğini, biyoçeşitliliği barındırdığını ve bilimsel açıdan çeşitli fırsatlar sunduğunu vurguladı.
     Turbalıkların sürdürülebilirliğinin çok önemli olduğuna dikkati çeken Evrendilek, şöyle devam etti:
     Bu konu akademisyenlerin, özel ve kamu sektörlerinin işbirliği yapması gereken bir sorundur. Bu konuda Yeniçağada işbirlikleri var. Almanların Yeniçağa Turbalık Alanıyla ilgilendiklerinin ve burası için parasal yardımlarının olduğunu biliyoruz. Yeniçağa Belediyesi ile Almanların ortaklaşa yürüttüğü bir proje mevcut diye biliyorum. Oraların iyi yönetilebilmesi için gerekli tedbirlerin alınması gerekiyor. Tedbirler önleyici ve iyileştirici olarak ikiye ayrılır. İlk önce oranın bozulmadan muhafaza edilmesi gerekiyor. Doğal olarak mutlaka bazı tahribatlara maruz kalacaktır fakat bunları da iyileştirici önlemlerle bertaraf etmek gerekiyor.
     Bu da ekosistem ıslahı dediğimiz çalışmaları gerektiriyor.
    
     -Küresel iklim değişikliğini azaltıyor-
    
     Evrendilek, turbalıkların küresel iklimi olumsuz etkileyen karbon gazını da depoladığına işaret ederek, bu açıdan küresel iklim değişikliğini azaltıcı etkisi olduğunu söyledi.
     Turbalıkların, bünyesinde büyük miktarda karbon tutabildiği için küresel iklim değişikliğini azaltıcı etkisi var diyen Evrendilek, sözlerini şöyle tamamladı:
     İklim açısından önemli karbon yutaklarıdır buralar. Küresel iklim değişikliğini azaltıcı yönde bir etkisi söz konusudur. Dünyada uzun süredir bu konuda çalışma yürütülüyor. Turbalıkların çok iyi incelenmesi gerekiyor ve akı kuleleri kurulması gerekiyor. Bizim kurduğumuz bu akı kulesi 3 senedir çalışıyor dedik fakat 100 senedir kesintisiz çalışan akı kulesi var. Bu ölçümler sayesinde çevresel süreçleri inceleyerek müdahale imkanı sağlayabiliriz.
    
     Yayıncı: Atakan Çelik