[ESİN KAYA- AKSİYON] Çok iddialı, fantastik bir roman yazdınız, yayımlayamıyorsunuz; yeni bir bilgisayar oyunu yazdınız, piyasaya süremiyorsunuz; mültecilere yönelik bir yardım fikriniz var, gerçekleştiremiyorsunuz ya da hayır yaparken gelir elde etmek istiyorsunuz... Buna benzer sosyal sorumluluk güdülerini okşayan, üretkenlik ve cesaret isteyen projeleriniz var. Her şey tamam, tek eksiğiniz ‘para'. Önemsiz bir eksik değil elbette. Hemen her şeye ‘çare' sunan ‘sanal dünya'nın işte bu girişimci ruhlara ve yardımsever yüreklere de bir teklifi var: ‘Proje Destekleme Fon Siteleri'... Paranın kalbinin attığı Amerika'dan dünyaya yayılan bu sitelerin henüz Türkiye'de türevi yok. En fazla takip edilenlerden biri Kickstarter. Dili İngilizce. Süreç nasıl işliyor? Proje sahipleri çalışmalarının afili bir görsel reklamını yayımlıyor, derdini anlatıyor, açıkça ne kadar paraya ihtiyacı olduğunu yazıyor. Sitede yayında kalma süresi maksimum 90 gün. Bu süre zarfında hedefe ulaşılmazsa toplanan paraya dokunulamıyor. Elbette proje, arzu edilenin üstünde bir miktar topladığında destek alabiliyor. ‘Çorbada benim de tuzum olsun' diyenler elini cebe atarken 1-1000 dolar arası yatırımları gözden çıkarıyor. Ödemeler yapılırken Amazon'un altyapısı kullanılıyor. Genelde süreli kiralamalardan bildiğimiz ‘ya hep ya hiç' ödeme yöntemi sürecin son aşaması. ‘O kadar para yatırdım' deyip projeyle ilgili daha fazlasını merak edenler olacaktır. Yatırımın miktarı ne olursa olsun hayırsever, projenin işleyiş sürecine müdahale edemiyor. Buna rağmen fikir sahipleriyle yatırımcılar arasında paranın dışında da iletişim var. Ayrıntılı bilgilendirme yapılabiliyor. Bugüne kadar Kickstarter'da en büyük miktar anti-Facebook projesi diye lanse edilen ‘Diaspora' için toplandı. Aralarında Facebook'un kurucularından Mark Zuckerberg'in de bulunduğu bağışçılar 10 bin dolar hedef koyulan bu yeni sosyal paylaşım sitesine 200 bin dolardan fazla yatırdı. New York Üniversite'sinden (NWU) dört gencin eseri Diaspora kısa süre önce kullanıma açıldı. Kickstar gibi proje sahiplerini değil bağışçıları teşvik eden siteler de var. İlgiyi çekme yöntemi ise ‘yarışma' formatını projeye dâhil etmek. Bu sebeple içerik ‘hayırseverlik' duygularını harekete geçirecek konulardan seçiliyor. Alzhimer hastaları, evsiz çocuklar, felaketzedeler, doğa, mülteciler yarışmaya açılan mevzulardan birkaçı. Sosyal sorumluluk projelerine yönelik işleyen fon sitelerinden biri de Crowdrise. ABD'li haftalık finans gazetesi Barron's'un ‘Dünyanın en büyük 25 hayırseveri' arasında gösterdiği Crowdrise'ın kurucuları arasında ünlü bir isim dikkat çekiyor; Edward Norton. Amerikalı aktör, ‘Hayır yaparak para kazanmanın en eğlenceli yolu' diye tanımlıyor Crowdrise'ı. En çok ses getiren projeleri Kenya'daki ‘Massai Vahşi Hayatı Koruma Vakfı' için Newyork Maratonu'nda koşmaktı. Norton, sosyal medyanın insanların güç birliği yaptığı yeni mecralar olduğunu söylüyor. Crowdrise'de sistem şöyle: Sayfanızı düzenliyor, destek vereceğiniz sosyal projenizi yazıyorsunuz. Arkadaşlarınız ve ailenizi bağışçı olmaları için davet ediyorsunuz. Dereceye girmek ve para ödülünü almak için maratonda yüzlerce kişiyle koşabilir, farklı yöntemlerle projeye destek olabilirsiniz. Kullanıcının elde ettiği her bağış, hanesine puan yazıyor. Hedeflenen sayıya ulaşan kişiyi hediyeler bekliyor. Geçen aylarda birinciliği elde eden bir yarışmacıya iki MacBook, Kindle, Wii, 500'er dolarlık iki hediye kartı verilmişti. Crowdrise ilhamını ABD Başkanı Barack Obama'nın başkanlık seçim kampanyaları esnasında yürüttüğü online fon sağlama çalışmalarından almış. Yarışmanın günlük içeriği Norton'un twitter hesabından duyuruluyor. Bugüne kadar 5 ayrı hayır projesi için toplanan para 9 bin dolar. Crowdrise sloganı ise ilginç: ‘Eğer vermezsen kimse seni sevmez.' Ticari kaygılar güden bir müteşebbissiniz. O zaman ‘younoodle' tam size göre. Site; bilgiyi, insanları ve teknolojiyi bir araya getirerek başarıya ulaşmak için yenilikçi yollar vadediyor. Dünyanın 50 büyük üniversitesinden girişimci kulüplerle iletişim ağı var. Yarışmalar açmak, iş yeri kurmak, etkinlik organize etmek, parlak projelere destek almak için fon sağlayan büyük bir platform. Tıpkı Crowdrise ve Kickstarter'da olduğu gibi burada fikrinizi diğerleriyle yarıştırıyorsunuz. Sayfanıza ne kadar giriş çıkış olduğu, para aktarıldığı, işinizde kaç çalışan olacağı, fısıltı gazetelerinde, blog dünyasında, twitter'da, medyada ne sıklıkla göründüğünüz önemli. Çünkü puan değerlendirmesi bu ölçütler üzerinden yapılıyor. Gofundme, outvesting, givemeaning dünyada yaygın kullanılan proje destekleme fon sitelerinden bazıları. Sizin de desteklenmeye değer bir fikriniz varsa ne duruyorsunuz?