İngiltere’deki King’s College London araştırmacıları tarafından yapılan yeni bir çalışma, Wikipedia’nın yapay zekâ çağında sona erdiği yönündeki iddiaları çürüttü. Ancak araştırma, ChatGPT gibi büyük dil modellerinin platformun geleceği açısından “önemli zorluklar” doğurduğunu da vurguluyor.

2001’de kurulan, açık erişimli ve gönüllüler tarafından sürdürülen çevrimiçi ansiklopedi Wikipedia, uzun süredir yapay zekânın bilgi kaynaklarını nasıl dönüştürdüğü tartışmalarının merkezinde yer alıyor. Ancak Association for Computing Machinery (ACM) Collective Intelligence dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, platform hâlâ canlılığını koruyor.

Wikipedia hâlâ yoğun biçimde kullanılıyor

Araştırma ekibi, Ocak 2021 – Ocak 2024 arasında 12 farklı dil sürümünü inceledi; bunların yarısı ChatGPT’nin erişebildiği, yarısı erişemediği dillerdi.

Sonuçlara göre, yapay zekâ araçlarının yaygınlaşmasına rağmen Wikipedia trafiğinde genel bir düşüş gözlenmedi. Hatta, sayfa görüntülemeleri ve kullanıcı ziyaretleri tüm dillerde hafif de olsa artış gösterdi.
Araştırmada ayrıca ChatGPT’nin Wikipedia editör sayısında azalmaya yol açtığına dair hiçbir kanıt bulunmadığı da belirtildi.

Araştırmacılar, bazı kullanıcıların VPN kullanarak erişim kısıtlamalarını aşma olasılığı gibi teknik sınırlamalara da dikkat çekti.

Profesör Simperl: “Yapay zekâ, Wikipedia’nın kaynaklarını zorluyor”

King’s College London Yapay Zekâ Enstitüsü Eş Direktörü Prof. Elena Simperl, araştırmanın bulgularını değerlendirirken, yapay zekâ geliştiricilerinin Wikipedia verilerini yoğun biçimde kullandığını söyledi.

“Yapay zekâ geliştiricileri, modellerini eğitmek için yüksek kaliteli veri arayışında. Bu nedenle Wikipedia içerikleri sıkça hedef alınıyor. Ancak bu durum, trafiği platformun sunucularının baş edemeyeceği seviyelere çıkarıyor,” dedi.

Simperl ayrıca, yapay zekâ sistemlerinin sıklıkla Wikipedia içeriklerinden kaynak göstermeden yararlandığını ve bunun da ansiklopedinin görünürlüğünü azalttığını vurguladı.

Yeni bir “sosyal sözleşme” çağrısı

Çalışmanın başyazarı Dr. Neal Reeves, yapay zekâ şirketleriyle Wikipedia arasında, platformun içerik kontrolünü korurken aynı zamanda AI eğitimine katkı sunabileceği bir “yeni sosyal sözleşme” oluşturulması gerektiğini söyledi.

Reeves’e göre, bu tür bir düzenleme hem etik veri paylaşımı hem de Wikipedia’nın sürdürülebilirliği açısından zorunlu hale geliyor.

Wikidata Embedding Project devreye giriyor

Araştırmanın yayımlandığı gün, Wikipedia’yı yöneten vakfın Almanya kolu Wikimedia Deutschland, Wikidata Embedding Project adlı yeni sistemini tanıttı.
Bu proje, yapay zekâ geliştiricilerine Wikipedia’nın doğrulanmış verilerine daha doğrudan ve etik biçimde erişme olanağı sunmayı hedefliyor.

Yeni sistemle birlikte geliştiriciler, kazınmış (scraped) sayfalara başvurmak yerine, editörlerce onaylanmış bilgilere ulaşabilecek. Bu da hem bilgi kalitesini artıracak, hem de Wikipedia’nın varlığını tehdit eden veri sömürüsünü azaltabilecek bir adım olarak değerlendiriliyor.