Türkiye, yerel yönetimleri belirlemek üzere dün sandık başına gitti. Katılım oranının yüzde 76 olduğu seçimde Cumhur İttifakı büyük bir bozgun yaşadı.

İlk sonuçlara göre AKP ve MHP’nin kaleleri birer birer çökerken Trakya ve Ege bütün neredeyse kırmızıya döndü. İktidarın oy deposu Karadeniz’de ise büyük bir gedik açıldı.

Erdoğan için seçimin en kritik noktası olan İstanbul’da iktidar hezimete uğradı. 2019’da yenilenen seçimde 800 bin olan fark bu seçimde 1 milyonun üzerine çıktı.

TSUNAMİ ETKİSİ

İktidarın politikalarından bıkan milyonlar AKP ve MHP’nin fişini çekti. İstanbul, Ankara, Bursa, Balıkesir, Denizli, gibi büyükşehirlerin yanı sıra Afyon, Giresun, Adıyaman, Kilis, Hatay, Artvin, Kırıkkale, Uşak, Manisa, Yalova, Bartın gibi şehirlerde halk iktidara kırmızı kart gösterdi. Çorum, Kırklareli ve Kütahya’da yarış başa baş gitti. Beklenmeyen il ve ilçelerde bile yayılan itiraz ülke genelinde adeta tsunami etkisi yarattı. Açlıkla sınanan halk, iktidarı tek seferde süpürdü. AKP kaybederken CHP ilk gelen sonuçlara göre Türkiye genelinde yüzde 37 ile birinci parti oldu.

TOPLUMSAL TALEPLER

Seçim sürecini yoksulluğu, ekonomik krizi, emeklileri merkeze alarak yürüten muhalefetin stratejisi karşılık buldu. Ekonomik kriz, artan geçim sıkıntısı, derinleşen yoksulluğa itiraz eden milyonlar AKP’yi gözden çıkardı. Tabanda uzun süredir biriken enerji, toplumsal fay hatlarını kırdı. Ülke geneline yayılan bir depreme dönüştü. Sağcılık yarışına girmenin, kimlik siyasetine hapsolmanın, muhafazakarların endişesiyle dertlenmenin bir karşılığının olmadığı görülmüş oldu. Ancak toplumsal taleplerin taşıyıcısı politikaların iktidarı yeneceği bir kez daha tescillendi.

KARA PROPAGANDA

Her seçim öncesi olduğu üzere bir kez daha kara propaganda düğmesine basan iktidar umduğunu bulamadı. Halka verecek vaadi kalmayan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın elindeki tüm devlet imkanlarını kullanarak hazırlandığı seçim, Saray rejimi için fiyaskoya dönüştü. CHP ile DEM Parti’nin anlaştığı iddiaları, sahte seçim afiş ve bildirileri, yandaşların manşetlerinden dökülen yalanlar, para sayma makinesi suçlamaları hiçbir karşılık bulmadı.

GERİCİ İKTİDAR ÇÖKTÜ

Çöküş yalnızca ekonomik boyutta değildi. Ülkeyi karanlığa boğan gericiliğe karşı halk aydınlığı seçti. ÇEDES projesiyle okullara imam atayanlar, karma eğitimi tartışmaya açanlar, tarikatlara, cemaatlere ülkeyi peşkeş çekenler, toplumsal yaşamı karanlık fikirleriyle boğmak isteyenler yenildi. Menzil köyünün bulunduğu Adıyaman bile CHP’ye geçti. Filistin’e destek bahanesiyle hilafet bayrakları açanlar, adliye koridorlarında, sokaklarda şeriat çağrıları yapanlar yenildi.

HUKUKSUZLUĞA İTİRAZ

Yargı bağımsızlığını ortadan kaldıran, AYM’nin kararlarını çiğneyen, Gezi Direnişini yargılamaya çalışan, halkın oylarıyla milletvekili seçilen Can Atalay’ı hukuksuz yere içeride tutan, rüşvet çarkıyla yargıyı çürütenler kaybetti. Halk, aynı zamanda hukuksuzluklara karşı “yeter” mesajı verdi.

“TEK ADAM” ÇÖKTÜ

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle güçler ayrılığı dengesini yok eden, Meclis’i işlevsiz hale getiren, yargı bağımsızlığını ortadan kaldıran sistem kaybetti. En tepeden en alta tüm karar alma mekanizmasını kendine bağlayan, ülkeyi kararnamelerle yönetmeye çalışan, seçimi kazanarak sınırsız iktidarının önünü açmaya çalışan Erdoğan yenildi. Seçimden güçlü çıkarak 2028’in yollarını açmak isteyen, elini güçlendirerek yeni Anayasa’yı ilan etmek isteyenler kaybetti.

MHP VE İYİPARTİ KAYBETTİ

İktidarın ortağı MHP’nin kalelerinde gedikler açıldı. Başkanlık sistemiyle iktidarın ortağı olan, yüzde 50 seçim sistemiyle AKP’yi kendisine mecbur bırakan Devlet Bahçeli kaybetti. 28 Mayıs seçiminin hemen ardından çizgisini değiştiren, Erdoğan ve AKP’den çok muhalefete yüklenen, 14 Mayıs öncesi Cumhurbaşkanı adayı göstermek için masayı dağıtıp geri oturduğu İmamoğlu ve Mansur Yavaş’a muhalefet eden Meral Akşener yenildi.

KADINLAR KAZANDI

İstanbul Sözleşmesi’nden çıkanlar, 6284’ü hedef tahtasına koyanlar, yaşam tarzına müdahale edenler, birden fazla kadınla evlenmeyi normalleştirmek isteyenler kaybetti. 25 Mart’ta, 8 Mart’ta sokağa çıkan, özgürlükleri ve eşitlik için mücadele eden kadınlar kazandı.

GENÇLER KAZANDI

Gelecekleri yok edilen, geçim sıkıntısıyla hayatları karartılan, işsizlikle boğuşan, gelecek kaygısı yaşayan gençler kazandı.

EMEKLİLERDEN TOKAT

Yandaş medya ve AKP’li aktörler üzerinden müjde beklentisiyle avutulan emekliler iktidara en sert mesajı verdi. Erdoğan, Büyük İstanbul Mitingi’nde emeklilere ilişkin tek söz edemedi. Halka verecek vaadi bile kalmadı. Sayısı toplam seçmenin 4’te 1’i olan milyonlarca emekli iktidardan vazgeçti. AKP, her seçimde oy deposu gördüğü emeklilerden unutamayacağı bir darbe yedi.

RANTÇILAR YENİLDİ

Seçimlerin en önemli kırılma noktalarından biri İstanbul seçimiydi. Erdoğan 2019’da kaybettiği İBB’yi geri almak için tüm gücünü seferber etti. Devlet imkanlarını arkasına alan Murat Kurum büyük fark yedi. YSK eliyle yenilenen 2019 seçimiyle birlikte Erdoğan, İBB seçiminde üçüncü kez mağlup oldu. İBB rantından faydalanmak isteyen yandaş vakıf ve dernekler kaybetti. Kanal İstanbul’u inşa etmek isteyen rantçılar yenildi.

TABAN İTTİFAKI TUTTU

2019 yerel seçimlerinde ortaya çıkan taban ittifakı karşılık buldu. Muhalefet partileri seçime kendi adaylarıyla girse de iktidardan kurtulmak isteyen milyonlar, kazanması en yakın adaylar etrafında birleşti. Özellikle İstanbul seçimlerinde ortaya çıkan fark muhalif kitlelerin ortak amaçta birleştiğini gösterdi.

ÇÜRÜMEYE DUR DENİLDİ

Seçimin sonucu aynı zamanda ülkede yaşanan çürümeye, yolsuzluklara, ortaya çıkan mafya ilişkilerine karşı da itiraz oldu. Halk yoksullukla boğuşurken ülkeyi talana uğratanlar darbe yedi. Liyakatsiz atamalar, üç beş yerden maaş alanlar, lüks araçlarında pudra şekeri koklayanlar halkı canından bezdirdi. Çürümeye en güçlü yanıt sandıktan geldi.

KAYYUMA GEÇİT YOK

HDP’nin 2019 seçiminde kazandığı 65 belediyenin 59’una kayyum atayan iktidar yine her türlü hukuksuzluğa başvurdu. Taşıma seçmenle, toplu oy kullanımıyla, asker ve polisi seferber ederek seçim kazanmaya çalışanlar istediklerini elde edemedi. Bölge illerinde DEM Parti üç büyükşehri yeniden kazandı. HÜDA PAR’ın Batman’da ikinci parti olmak dışında diğer bölge illerinde esamesi okunmadı.