Firmalar “Biz CE kalite belgesi olmadan dışarıya mal satamıyoruz; ama Türkiye’ye her türlü ürün geliyor.” diyor.Türkiye, Dünya Ticaret Örgütü’nün gümrük duvarlarını kaldıran düzenlemesine hazırlıksız yakalandı. 1 Ocak 2006’dan itibaren yurtdışından getirilen elektrikli battaniyeden banyo küvetine, düdüklü tencereden radyatöre kadar 626 ürün sınırda herhangi bir kalite ve standart denetiminden geçmiyor. Serbest İthalat Rejimi çerçevesinde bu ürünlerin piyasaya sürüldükten sonra kontrol edilmesi öngörülüyor. Ancak bakanlıklar ve ilgili kurumlar gerekli hazırlığı yapmadığı için Çin, İran ve Hindistan gibi ülkelerden gelen kalitesiz malların sayısı her geçen gün artıyor. Yerli üreticiler “Örneğin bizim ürettiğimiz bir lamba için TSE onayı, CE belgesi isteniyor. Oysa aynı ürün dışarıdan getirildiğinde herhangi bir işleme tabi tutulmuyor. ‘Rafta denetlenecek’ deniyor. Şu ana kadar bu yönde bir adım atılmadı.” değerlendirmesini yapıyor. Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün de, denetim dışı bırakılan ürünlerin 7 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştığını söylüyor. Aygün, gümrüklerin değişikliğe nasıl hazırlıksız yakalandığını ise şu sözlerle özetliyor: “AB üyelerinin dahil olduğu RAPEX isimli online sistem kurulmadı. Sistem devreye girseydi en azından elektronik ortamda ürünün nereden geldiği, markası, kaydı ve kalite kontrolü hakkında bilgi alınabilecekti. Şu haliyle gümrükler yolgeçen hanına döndü.” Ocak 2006’ya ait dış ticaret verileri son düzenlemenin ithalatı körüklediğini gözler önüne seriyor. Türkiye geçen yıl ocak ayında 2 milyar 215 milyon dolar dış ticaret açığı verirken rakam bu yılın aynı döneminde yüzde 44 arttı. Küvet ve jakuzi üreticilerinden Sanica’nın sahibi Ali Fatinoğlu, söz konusu tabloyu değerlendirirken, “Zaten yerli üretici döviz kuru sebebiyle yurtdışına mal satamıyordu. Şimdi gümrüklerde ithal mal girişi için de kapı iyice aralanmış oldu. Bu, Türk üreticisinin çöküşüdür.” ifadelerini kullanıyor. Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise kamu kurumlarının gözetim ve denetimi piyasada yapmak için hazırlıklı olması gerektiğini belirterek, “Ancak bu gerçekleştirilmedi. Denetimsizlik yüzünden 2006’da Türkiye ithal malların istilasına uğrayacak. Sağlıksız malların faturasını yine biz ödeyeceğiz.” diyor. Dış Ticaret Müsteşarı Tuncer Kayalar ise eleştirilere hedef olan ürünlerin ithalatında büyük bir artış beklemiyor. DENETİM DIŞI ÜRÜNLERDEN BAZILARI Fişler, prizler Rulmanlar Otomotiv yedek parçaları Güneş gözlükleri Deterjanlar Diş macunları Musluklar Bataryalar Laminat parkeler Kapılar (çelik ve mobilya) Banyo küvetleri Porselenler Kadife kumaşlar İplikler Çoraplar Kına Ahşap parkeler Oyuncaklar Çiçekler Elektrikli battaniyeler Seramik karolar Radyatör-ısıtma (kalorifer) Basınçlı (düdüklü) tencereler Lambalar PVC yer kaplamaları ZAMAN