Samsun ile Sarp Sınır Kapısı arasındaki Karadeniz Sahilyolu, 4,2 milyar dolara mal oldu. 7 saatlik yolculuk süresini 4 saate düşüren yolun ekonomiye yılda 600 milyon YTL katkı sağlaması planlanıyor. Yapımına 1987 yılında başlanan 542,5, kilometrelik yol AB'nin Kafkasya ve Orta Asya bölgelerine karayolu ulaşımını sağlayan yol olması sebebiyle büyük önem taşıyor. Zaman, açılışını Başbakan Erdoğan'ın yapacağı yol üzerindeki 6 ilin nabzını tuttu. Samsun'dan başlayarak Artvin'e kadar görüşülen işadamları ve bölge insanının ortak görüşü bu dev projenin bir sonuç değil, başlangıç olduğu yönünde. 4,5 milyar dolara mal olan ve yakıttan 600 milyon dolarlık tasarruf beklenen yolun özellikle ülkeler arasındaki ticareti artıracağına dikkat çekiliyor. Çaykur'un Genel Müdürü Ekrem Yüce, günde 2 binin üzerinde kamyonun bu yolu kullandığını ve hem zaman hem de yakıttan büyük tasarruf sağlayacaklarını belirtiyor. Sinop'tan Artvin'e kadar 11 ilde faaliyet gösteren Karadeniz Sanayici ve İşadamları Dernekleri Federasyonu Başkanı Osman Reis ise ticaretin gelişmesinde en önemli faktörün yolun niteliği olduğuna dikkat çekiyor. Reis, "Karadeniz'i GAP'la ve Kafkasya ile Orta Asya'ya bağlayacak bir demiryolu ağı kurulmalı. Bu ağ GAP'ta yapılan üretimi limanlara oradan da Kafkasya'ya taşıyacaktır." ifadesini kullanıyor. Yapımına 1987'de başlanan 542 kilometrelik Karadeniz Sahilyolu'nun tamamı nihayet açılıyor. Eski Bayındırlık Bakanı Yaşar Topçu'yu Yüce Divan'a gönderen yol, Başbakan Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle hizmete girecek. Samsun-Ordu karayolu Bolaman-Perşembe güzergahındaki Türkiye'nin en uzun karayolu tüneli olan Nefise Akçelik Tüneli çıkışında bugün 12.00'de yapılacak tören ile açılacak yol için 4,2 milyar dolar harcandı. Ekonomiye yılda 600 milyon YTL katkı sağlaması beklenen yolun açılışını gerçekleştirecek Başbakan için farklı bir program düzenlendi. İl gezilerini uçağıyla gerçekleştiren ve kısa mesafelerde helikopter kullanan Erdoğan, Samsun'dan Sarp'a kadar, 6 il, 63 ilçe, 17 bucak merkezi, 9 liman, 2 havaalanı ve birçok yerleşim birimine hizmet verecek olan sahilyolu boyunca Başbakanlık otobüsünde yolculuk yapacak. Başbakan'ın, bugün Samsun'dan başlayacak Karadeniz turu Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize'den geçerek yarın akşam Artvin'de son bulacak. Karadeniz illerini hem birbirlerine hem de Ankara ve İstanbul'a bağlayan yolda 27 kilometre uzunluğunda 263 adet köprü, 41 kilometre uzunluğunda 12 adet tek tüp tünel, 18,5 kilometre uzunluğunda 20 adet çift tüp tünel yer alıyor. Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki trafiğin omurgası olan sahilyolu, Türkiye'nin ana ulaşım şebekesine bağlanarak ülke içi ulaşımı sağladığı gibi, ülkemizi Kafkas ülkeleri, Türk cumhuriyetleri, Orta Asya ve Rusya Cumhuriyeti'ne de bağlayacak. Yol ayrıca, Avrupa Birliği'nin Kafkasya ve Orta Asya bölgelerine karayolu ulaşımını sağlayan en önemli güzergah olarak da büyük önem taşıyor. Sahilyolu ile, zaman ve yakıt tasarrufunun yanısıra eski yolun çok virajlı olması, uzun sürmesi ve kuyrukların oluşmasından dolayı oluşan trafik kazalarının da önüne geçilmesi hedefleniyor. Başbakan'ın Rizeli olması, Bayındırlık Bakanı Faruk Özak'ın da Trabzonlu olması projenin sonuçlanmasında etkili faktörlerden biri olarak kabul ediliyor. Erdoğan'ın, bölgeye her gidişinde, Özak'ın da üç ayda bir denetim yaptığı ifade ediliyor. Çevreci, mimar ve mühendislerin tepki gösterdiği sahilyolu için iş dünyası çok iyimser. Büyük oranda tamamlanan ve hizmete giren sahilyolunun bazı eksiklikleri de bulunuyor. Yayalar için yeterli üst geçitlerin bulunmadığı yolda, sinyalizasyon sistemi de henüz tamamlandırılmış değil. Hizmete giren tünellerden bazılarında ışıklandırma ve havalandırma sistemi yer almıyor. 16 bakan eskitti, biri Yüce Divanlık oldu Karadeniz Sahilyolu ile ilgili ilk büyük ihale, 1987 yılında, trafiğin en yoğun olduğu Çarşıbaşı-Trabzon-Araklı kesimi için yapıldı. Bu ve takip eden ihalelerde milli bütçeden yeterli ödenek ayrılamadığı için çalışmalar istenildiği gibi gitmedi. Projenin planlanan sürede tamamlanabilmesi ve yolun hizmete açılabilmesi için 1997'den itibaren ihale edilen kesimlerin, dış kredili olarak yapılması kararlaştırıldı. 16 ayrı bölümden 12 kesimde dış kredi, 4 kesim ise bütçeden finanse edilerek çalışmalara başlandı. Yüce Divan da dahil olmak üzere büyük tartışmalara yol açan sahilyolu, 20 yılda tamamlandı. Sarp Kapısı'nın açılması, projenin başlangıç tarihi sayılıyor. 1993'te Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenterler Asamblesi (KEİPA)'nin Romanya'daki toplantısında da gündeme gelen yol, Trabzon, Ordu, Rize, Artvin, Samsun, İstanbul, Ankara ve Almanya'da başlatılan imza kampanyalarıyla birlikte gündemden düşmedi. Aynı yıl içinde bakanların ve milletvekillerinin de katıldığı Büyük Karadeniz Zirvesi gerçekleştirilirken, KEİPA'nın gündemine tekrar gelen projenin, yapımına katılımcı ülkeler tarafından karar verildi. Yolun devamında Karadeniz'i çevreleyen ülkelerde otoyol yapımı için uzlaşma sağlandı. 2003 yılında 2. Karadeniz Zirvesi'nde her partiden Karadenizli bakanların, milletvekillerinin, işadamlarının, ulusal ve yerel basının katıldığı 2. Karadeniz Otoyolu Zirvesi düzenlendi. 20 Nisan 1997'de Mesut Yılmaz hükümetinin kurulmasıyla birlikte, Başbakan Yılmaz, yol için dönemin Bayındırlık Bakanı Yaşar Topçu'ya talimat vererek ihaleleri başlatmasını istedi. 1997-1998 dönemlerinde yol için Meclis'te büyük tartışmalar yaşanırken, 1998'de temel atma töreni Yılmaz tarafından Rize'de yapıldı. 14 yılda yüzde 38 oranında tamamlanan yolun, yüzde 62'lik kısmı son 5 yılda tamamlandı. İnşaatın yaklaşık 300 kilometrelik kısmı 2004'te tamamlanırken, proje yedi ayrı firma tarafından yedi ayrı noktada başlatıldı. Sahil şeridini bozduğu gerekçesiyle çevrecilerin tepkisini çeken inşaatın Trabzon bölümü, 'doğal hayatın tahrip edildiği' gerekçesiyle 2004'te durduruldu. Ancak Danıştay, Bölge İdare Mahkemesi'nin kararını iptal etti. O tarihten itibaren inşaatı hızlandırılan yol, 19 Mart 2007'de Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) Uluslararası Daimi Sekretaryası'nın himayesinde, Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği Kara Taşıma Dernekleri Birliği tarafından ortaklaşa gerçekleştirilen 'Karadeniz Ring Otoyolu TIR Kervanı Projesi'yle' sembolik olarak açıldı. 1983'te ANAP'lı Ulaştırma Bakanı Safa Giray döneminde planlanan sahil yolu, aralarında Onur Kumbaracıbaşı, Halil Çulhaoğlu, Adnan Keskin, Mehmet Keçeciler, Cevat Ayhan ve Koray Aydın'ın da bulunduğu 16 bakanı eskitti. 17. bakan Faruk Nafız Özak'a açılışı nasip olan yol, ANAP'lı Ulaştırma Bakanı Yaşar Topçu'yu da Yüce Divanlık yaptı. Topçu'ya, 21 Temmuz 2003'te TBMM Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu tarafından Karadeniz Sahilyolu'nda yolsuzluk iddiaları için soruşturma açıldı. Daha sonraki yıllarda 'ihaleye fesat karıştırmaktan' Yüce Divan'da 14 ay yargılanan Topçu, 27 Mayıs 2006'da af yasasından yararlandırılarak, kesin hükme bağlanmadan dava ertelendi. Daha sonra AK Parti hükümeti, projesiz ihale edildiği ortaya çıkan yol inşaatına, aynı müteahhitlerle devam etme kararı aldı. Karadeniz Sanayici ve İşadamları Dernekleri Federasyonu Başkanı Osman Reis:: BDT ülkeleriyle ticaret artar Yeni yol, bölgemizin ekonomisine büyük bir katkı sağlayacak. Özellikle ulaşım maliyetlerini düşürecek, Türkiye'nin Bağımsız Devletler Topluluğu ile olan ekonomik ve kültürel ilişkilerine ivme kazandıracaktır. En önemlisi ulaşımda can ve mal güvenliği tesis edilecek. Ancak Karadeniz'i GAP'la ve Kafkasya ile Orta Asya'ya bağlayacak bir demiryolu ağının da kurulması gerekir. Çaykur Genel Müdürü Ekrem Yüce: Çay üreticisine büyük katkı Su hayattır, yol da medeniyettir. Ulaşıma ticaret açısından çok büyük rahatlık getirecek, zaman ve akaryakıt tasarrufuna katkısı olacak. Senede 115 bin ton çay üretiyoruz. 100 bin tonu için bu yolu kullanıyoruz. Günde 40, ayda bin kamyon kuru çay sevkıyatı yapıyoruz. Yaş çay sevkıyatında ise günde 2 bin kamyon bu yoldan istifade ediyor. Yolun hareketi üreticiye de yansıyacaktır. Biz bu yolu özümseye özümseye, tepe tepe kullanacağız. Fiskobirlik Başkanı Yaşar Pamuk: Havaalanı, yarı yarıya kısaldı Bu yolun açılmasının ülke insanına zaman anlamında, ekonomiye de yakıt anlamında yararı var. Çeyrek asırlık bir hikayesi ve herkesin katkısı bulunuyor. Bitirilmesinden önce yapılması ve planlanması noktasında emeği geçenler daha çok takdire şayan. Ürünlerimizin iç piyasa ticaretini ve ihracatını bu yol üzerinden yapan bir firma olarak yol ve nakliye anlamında avantajlar sağlıyor. Havaalanı yolu yarı yarıya kısaldı, bu bizim için önemli. Rize Sanayici ve İşadamları Derneği Başkan Yardımcısı İhsan Kabil: Trafik çilesi sona erecek Karadeniz Sahilyolu geç kalınmış bir proje, gönül isterdi ki daha önce tamamlanmış olsun. Kıyıların zarar görmesi ve çevre endişesi de olmasın isterdik. Karadeniz karayolu İstanbul trafiği gibiydi, çok çile çektik. Altyapı yatırımlarında Karadeniz hiç görülmedi. Hemşehrimiz bir başbakan oldu da tamamlandı. Yolsuzluk inşallah yoktur, varsa da Karadeniz yoluna helal olsun. Trabzon Mimarlar Odası Başkanı Mehmet Salih Akyüz: Sahille bağlantı kesildi Yol tabii ki bölgenin gelişmesi için gerekli olan bir şey. Yalnız sahiller kamuya ait olan, herkesin rahatlıkla kullanabilmesi gereken alanlardır. Yolun geçtiği güzergah çok irdelenmedi. İleride çok büyük sorunlar da olabilir. Sahil insanı olmamıza rağmen, sahille olan ilişkimizi kesti bu yol. Daha iyi planlansaydı ve zorunlu olduğunda sahilden geçseydi iyi olurdu. Burada kolaycılık gözetildi ve böyle bir sonuç ortaya çıktı. Farklı yönlere gidecek insanlar karşıdan karşıya geçerken hayatlarını kaybediyorlar. Sonuçta yanlışlarla da olsa yapıldı; ama can güvenliği mutlaka sağlanmalı. ZAMAN