ABD'nin bilimi destekleyen, hükümete bağlı önemli kuruluşu Ulusal Bilim Vakfında 6 yıldır biyomedikal mühendisliği ve 17 farklı bölümün direktörlüğünü yapan, ABD'nin "bilim elçisi" olarak Türkiye'de incelemelerde bulunan Demir, Türkiye ile ABD arasında özellikle sağlık bilimleri ve yenilenebilir enerjinin ciddi işbirliği potansiyeli taşıdığını, Türk dili ile arkeolojinin de önemli işbirliği alanları olduğunu belirterek, "Türkiye bilimde bölgede lider ülke olacak konumda, Avrupa'ya da örnek olabilir" dedi. Raporun ayrıntıları ve ABD ile Türkiye arasında bir süre önce imzalanan Bilim ve Teknoloji İşbirliği Anlaşması hakkında AA'nın sorularını yanıtlayan Demir, ülkelerin birbirleriyle genellikle siyaset, ekonomi, askeri ve kültür gibi konuları resmi olarak konuştuğunu, bu yeni adımla artık "bilim diplomasisi"nin de hükümetler ve dışişleri bakanlıkları seviyesinde tanındığını söyledi. Demir, Türkiye'de üniversiteler, bakanlıklar, TÜBİTAK, bazı firmalar ve enstitülerle temaslarda bulunarak, bilimdeki gelişmeleri ve potansiyelleri araştırdığını belirterek, amacının iki ülkeyi bilimle birbirine yaklaştırmak olduğunu kaydetti. -SAĞLIK BİLİMLERİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ İLK KONULAR- Türkiye'deki ziyaretlerinden sonra hazırladığı raporda, Türkiye ile ABD arasında bilimde öncelikle çalışılabilecek alanlar arasında birinci sırayı tıbbi bilimlerin aldığını kaydeden Demir, Türkiye'nin bu konuda veri ve bilgi açısından ciddi potansiyel sunduğunu vurguladı. Demir, Türkiye'de sigorta sistemleri, dijital hasta bilgileri gibi konularda "güzel değişiklikler" olduğunu, bunların hizmet olarak iyi sunulmasının Türkiye'nin teşhis ve tedavideki konumunu güçlendireceğini ifade ederek, şunları söyledi: "Türkiye'de, sağlık bilimleri alanında mesela çevre ülkelerle birlikte 'Doğu Akdeniz İnsan Genom Projesi' yapılabilir. Çünkü, birçok yakın evliliklerden dolayı genetik olarak ortaya çıkan rahatsızlıklar var ve bunları ne kadar çok anlayabilirsek genel büyük hastalıkları anlamak daha kolay olacak. Akdeniz ateşi gibi bazı hastalıklar da sadece Türkiye'nin içinde bulunduğu alana bağlı. Türkiye, özellikle Akdeniz İnsan Genom Projesi gibi konularda bölgesinde lider olabilir. Türkiye'de bu tür hastalıkların çalışılması Türk halkına da önemli katkı sağlar." ABD ile Türkiye arasında ikinci önemli konunun enerji politika ve stratejileri ile yenilenebilir enerji alanında bilimsel işbirliği olabileceğini belirten Demir, rüzgar ve güneş enerjisi konusunda Türkiye'nin çok ciddi potansiyel taşıdığını, bu alanlar ile enerji verimli bina yapımı gibi konuların çok önemli ve gelecek vadettiğini ifade etti. Demir, üçüncü olarak, iki ülke arasında malzeme bilimleri ve kimya alanının geliştirilebileceğini vurgulayarak, "Türkiye bu konularda çok ileri. Birçok çalışma var. Yeni yapılan binaların bazı yönetmeliklere göre yapılması gerekiyor, daha enerji verimli olması lazım. Bu konularda Türkiye'de ABD'ye göre daha fazla yeni bina yapılıyor. ABD'nin altyapısı daha uzun yıllardır aynı kalmış durumda. O bakımdan işbirliklerinde bu konularda büyük potansiyel var" dedi. Semahat Demir, ABD ve Türkiye'de benzer fay hatları olduğu için deprem mühendisliğinin de önemli işbirliği alanı olacağını söyledi. -TÜRK DİLİ VE ARKEOLOJİDE İŞBİRLİĞİ...- Sosyal bilimler alanında da iki ülke arasında özellikle arkeoloji ve Türk dili konusunda işbirliği yapılabileceğine dikkati çeken Demir, "Bu iki konu incelemelerim sonucunda çok önemli konular olarak karşımıza çıktı. Çünkü Anadolu'da 8 bin yıllık kültür birikimi var. Arkeolojiden öğreneceğiniz şeylerin başka bilimlere da faydası olabilir. Bu konularda, insanlığı anlamak açısından iki ülke arasında çok büyük işbirliği olacağını düşünüyorum" dedi. Demir, arkeoloji alanındaki incelemelerin insan ve diğer varlıkların genetiğinin çözülmesi gibi alanlara çok katkısı olacağına işaret etti. Türkçenin de dünyadaki çok önemli dillerden biri olduğunu hatırlatan Demir, sözlerini şöyle sürdürdü: "ABD'de de Türkçe, en önemli dillerden biri olarak bilinir. Türkçe ve Türkçenin diğer ülkelerde konuşuluyor olması çok önemli. ABD'de birçok üniversitede Türk dili üzerine bölümler açılıyor. İşbirlikleriyle bunların çoğaltılması ve daha çok Türkçe konuşan kimsenin yetişmesi önemli. Bunun yanında, ABD Savunma Bakanlığının 3 yıl önce başlattığı önemli diller programı var. Bakanlık, bu programla bir bilim dalının yanı sıra belirtilen önemli dilleri okuyan öğrencilere burs veriyor. Çince, Türkçe ve Orta Asya dilleri, güney Afrika'daki bazı diller de bu grupta. Çünkü ABD'de bunları konuşan yeterince insan yok. Bunlar geleceğe dönük çok iş vadeden diller. O bakımdan ABD Savunma Bakanlığında Türkçe çok popüler. Bir araştırma yapılmış, bu burstan yararlanıp, bilim dalı yanında Savunma Bakanlığının belirttiği dillerden birini okuyanlar genelde Google'da işe giriyormuş. Bu tür iş imkanları büyük fırsat. Ama gönül istiyor ki ABD'de bir öğrenci makine mühendisliği yanında Türkçe okusun, bunu Türk şirketleriyle çalışırken ya da Orta Asya'daki şirketlerle çalışırken kullanabilecek durumda olsun. O bakımdan bu alandaki işbirliği önemli." Semahat Demir, hukuk, göç ve yoksulluk, şehir planlamaları, uzaktan eğitim teknolojileri alanında da önemli işbirliği fırsatlarına dair gözlemleri bulunduğunu, bu alanlardan iki ülkenin birbirini daha iyi tanıması, anlaması ve aralarındaki çelişkileri çözmeye etki sağlaması açısından önemli olduğunu söyledi. -"BİLİMDE LİDER ÜLKE TÜRKİYE OLACAK"- İki ülke arasındaki işbirliği potansiyelinin bilim insanlarını da kapsadığını belirten Demir, "Bilim insanı olarak örneğin tıp alanında, sağlık bilimlerinde çok büyük potansiyel var. Tıp doktorları olsun, öğrenciler, hastanelerimiz, tıp fakültelerimiz olsun, Türkiye'de önemli insan kaynağı ve altyapı imkanları var ve çok büyük gelecek vadediyor" dedi. Demir, Türkiye'ye genç nüfus ve eğitim imkanları gibi konuların da avantaj sağladığını kaydetti. Raporunda, bu konular dışında iki ülke arasında işbirliğine yönelik "uzun bir liste" yer aldığını aktaran Demir, her konunun kısa ve uzun vadede hem Türkiye, hem ABD hem de çevre ülkelere olumlu etkisi olacağını kaydetti. Demir, Türkiye'nin Müslüman çoğunluk ülkeler açısından örnek olduğuna ve stratejik olarak önemli coğrafi konumda bulunduğuna dikkati çekerek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu nedenle ABD için Türkiye ve benzer ülkelerle ilişkileri ne kadar çeşitli olursa, o kadar önemli. O bakımdan ben ilişkilerin çoklulaştırılmasını çok pozitif görüyorum. Türkiye Müslüman çoğunluklu ülkelerde lider, bilimde de bölgede lider ülke olacak konumda. Aynı zamanda, kadın mühendisler açısında da bölgeye örneğiz, aslında bu konuda Avrupa'ya da örneğiz. Örneğin Almanya'da iki yıl çalıştım, etrafımda hiç bayan mühendis görmedim. Bir Türk mühendis olarak başkalarına örnek oluyordum. O bakımdan Türkiye bilim ve çeşitli konularda Avrupa'ya da örnek olabilir." ABD Dışişleri Bakanlığının raporuyla çok ilgilendiğini bildiren Demir, "Programlar çıktıktan sonra, bu konularda işbirlikleri yapılması için gelecek yıl birçok toplantı ve faaliyet olacak. Benim imzaladığım rapor, önümüzdeki yıl içinde bilim insanlarını bu konularda bir araya getirmek ve bilimi destekleyen Amerikan ve Türk kuruluşlarından fon imkanları varsa bunları yönlendirmek noktasında önemli olacak" dedi. Demir, iki ülke arasında bilimde işbirliğinin geliştirilmesine yönelik süreçle ilgili olarak da ABD Dışişleri Bakanlığının karar vermesinin ardından iki ülke bilim insanlarının bir araya geldiği çalışma grupları oluşturulacağını ve görüşmeleri sonucunda belirlenin konularda çeşitli fonlara başvurulacağını anlattı. AA