Dünyadaki ilk AIDS vakası bundan 27 sene önce Amerika’da ortaya çıktı. Aradan geçen yıllar boyunca tıp AIDS’e karşı kesin çare üretemedi. Türkiye’de HIV virüsünün yayılımı ve görülme sıklığı düşük seviyede olsa da Sağlık Bakanlığı HIV/AIDS Önleme ve Destek Programı kapsamında kolları sıvadı. Bakanlık, AIDS vakalarını kontrol altına almak için “AIDS bilgilendirme hattı” projesini hayata geçirdi. İfşa olmaktan korkan ve HIV virüsü taşıyıp taşımadığından şüphelenenlerin imdadına yetişecek hat, geçtiğimiz günlerde faaliyete geçti. Danışma hizmeti veren merkezlerde isim vermeden hastalıkla ilgili bilgiler alınıyor, ücretsiz testler yapılıyor. İlk etapta Ankara, İstanbul, İzmir ve Trabzon kentlerinde 11 noktada Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezi (GDTM) kuruldu. İSİM VERİLMİYOR, KODLAMA YAPILIYOR Başkentte AIDS’le ilgili gönüllü danışmanlık hizmeti veren iki hastane var: Numune ve Ankara Üniversitesi eğitim araştırma hastaneleri. Merkezler, HIV ve AIDS konusunda ücretsiz ve isim vermeden bilgi ve danışmanlık hizmeti sunuyor. Talep doğrultusunda merkezlerde HIV testi de yapılabiliyor. Söz konusu test sonuçlarına göre gerekli yönlendirmeleri yapan uzmanlar, isteyenlere koruyucu malzeme ve bilgilendirme materyalleri veriyor. GDTM’ler HIV pozitif vakalarında hastalığın ilerlemeden bulunmasını amaçlıyor. Merkezlerde hassasiyet gösterilen en önemli nokta ise gizlilik prensibi. GDTM’lere başvuran veya test yaptıran kişilerin isimlerini veya kimlik bilgilerini verme zorunluluğu yok. İfşa korkusu nedeniyle tedaviden kaçan hastalara ‘gömlek’, ‘güzel hava’, ‘baba adının son üç harfi’ gibi kodlamalar veriliyor. HIV enfeksiyonu görülen kişiler ölene kadar söz konusu kodlarla tanınıyor. Sağlık Bakanlığı, 2005’ten bu yana Türkiye genelinde 383 personele bu yönde eğitim çalışması verdi. Hastaların yoğunlukla geldiği merkezlerin başında Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi geliyor. GDTM sorumlusu ve İntaniye Uzmanı Dr. Sevinç Dural, başkentte şimdiye kadar yaklaşık 200 vakanın kendilerine ulaştığını söylüyor. 100 kişinin bizzat başvuru yaptığı GDTM’de pozitif sonuca şimdiye kadar rastlanmamış. İsteyenler için parmaktan kan alınarak HIV testi yapılıyor. 15 dakika içinde sonucu hastaya veriliyor. Ancak sonuç pozitif çıkarsa hastalara bilgi hemen verilmiyor. Test sonucu Refik Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü’ne gönderilerek tekrar inceleniyor. Yüz yüze görüşmekten çekinen kişiler ise telefonla bilgi alıyor. Ancak hattın devreye girmesiyle sistem daha hızlı ve verimli işler hâle geldi. Bilgilendirme hattının son dört hanesi “AIDS” harflerine karşılık gelecek şekilde (0 212 444 2437) olarak kodlandı. GDTM’lerde hekim, psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve hemşireler danışman olarak hizmet veriyor. Danışmanlık hizmeti, test öncesi danışmanlık ve test sonrası danışmanlık olmak üzere iki şekilde yapılıyor. HIV/AIDS’ın yanı sıra cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlara yönelik bilgilendirme ve yönlendirmeler yapılıyor. Dr. Sevinç Dural, genç kızlar ve orta yaş üstü erkeklerin merkeze daha çok başvurduğuna dikkat çekiyor. İLK AIDS REKLAM FİLMİ Dünyada her gün 7 bin kişi HIV’e yakalanıyor. Türkiye’de virüsün görülme sıklığı düşük olsa da salgında hızlı ve ani ilerlemeler kaydeden hastalık karşısında toplumun bilinçlenmesi gerekiyor. 1985-2007 yılları arasında Bakanlığa bildirimi yapılan 2 bin 711 vaka sayısı var. AIDS konusunda bilinci artırmak için ilk kez bu yıl HIV/AIDS reklam filmi hazırlandı. Film önümüzdeki günlerde televizyonlarda yayınlanacak. Bakanlığın ve GDTM’lerin üzerinde durduğu önemli nokta, her HIV pozitifin AIDS olmadığı. Hastalara doğru zamanda tedavi yapıldığında bireyin yaşam süresi uzayabiliyor. Bu nedenle şüphesi olan bireylerin HIV pozitif iken tespit edilmesi, gerekli danışmanlık hizmetlerini almaları ve yönlendirme yapılması önem taşıyor. AKSİYON