Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, bugüne kadar çoğunluğu son iki yılda olmak üzere yaklaşık olarak yıllık 15 milyar kilovatsaat üretim miktarı, 8 milyar lira yatırım tutarı olan 3 bin 830 megavat kurulu güçte 153 Hidroelektrik Santrali (HES) projesinin işletmeye girdiğini bildirdi. Köktaş Sheraton Otelinde düzenlenen EİF 2011 Uluslararası Elektrik Zirvesinde yaptığı konuşmada, son yıllarda elektrik sektöründe parlak bir dönem geçirildiğini belirtirken, son üç yılda yaklaşık 8 bin 700 megavat kurulu güçte yeni üretim yatırımının sisteme ilave edildiğini belirtti. Sadece geçen yıl devreye alınan özel sektör yatırımlarında kurulu gücün 4 bin megavatı geçtiğini anlatan Köktaş, bu yıl da özel sektörün iyi bir tempo ile yoluna devam ettiğini söyledi. Kurumun serbest tüketici limitlerini her geçen yıl azaltmasına paralel olarak sanayiciler, ticarethaneler için sağlanan ucuzluğun yanında dinamik bir toptan satış piyasası için hızlı yol almaya başladıklarını ifade eden Köktaş, bu alanlarda Kurumdan lisans alan 126 adet toptan satış şirketi bulunduğunu kaydetti. Köktaş, ''Bu şirketlerin Türkiye çapında daha iyi imkanlarla elektrik satmak için pazarlama çabalarını dikkate alındığında 10 bine yakın bir satış elemanı ihtiyacı doğduğuna tanık olduk'' dedi. Elektrik dağıtımı özelleştirmelerinde geçtiğimiz iki yılda yaşanan hızlı yol alıştan sonra, bu yıl yaşanan konjonktürel gerekçelerden kaynaklanan duraklamayı, sürece üretim tesislerini de dahil ederek yeni bir atılımla aşmak için çalışmaların sürdüğünü belirten Köktaş, şöyle devam etti: ''Bunun yanında mikro düzeyde de kaydedilen gelişmeler oldu. Bir örnek vermek gerekirse; elektrik dağıtım şirketleri, düzenlemelerimiz sayesinde ilk defa araştırma geliştirme yatırımı yapmakla yükümlendirildiler. Bu amaçla başlangıç olarak önümüzdeki 5 yılda 100 milyon liralık yatırım tahsisatı ile yapılacak araştırma geliştirme faaliyetlerinin sonucunda elde edilecek kazanımlar sektöre ve her geçen yıl daha nitelikli hizmet alacak olan tüketicilerin istifadesine sunulacak.'' Giderek boyutlanan ve derinlik kazanan düzenlemelerin sektörün tümünde artan eğitim ihtiyacını karşılamaya yönelik yeni bir pazar tesis ettiğine de işaret eden Köktaş, ''Sonuç olarak elektrik sektörünün tüm segmentlerinde ekonomisi, rekabeti hızla gelişen, bilgi birikimi, istihdamı, tüketicilere yönelik hizmet çeşitliliği artan bir dönemi idrak ediyoruz''diye konuştu. -UYGUN FİZİBİLİTE YAPILMAMASI RİSKİ- Tüm olumlu gelişmelerin yanında sektör açısından dikkat edilmesi gereken bazı riskler de bulunduğuna işaret eden Köktaş, bunların başında bazı enerji yatırımları için uluslararası teknik kriterlere uygun fizibilitelerin yapılmaması geldiğini söyledi. Yatırımcılar tarafından sunulan fizibilitelerin, finansörler ve teknik danışmanları tarafından bütün yönleriyle dikkatle incelendiğini belirten Köktaş, Türk bankacılık sektöründe uygulanan kriterler ve bankalarca uluslararası pazarlardan temin edilerek sektörün istifadesine sunulan kredilerin koşullarının, her geçen gün daha ayrıntılı ve sıkı hale geldiğini ifade etti. Bu çerçevede, iyi hazırlanmamış fizibilite raporlarının ya da riskleri ve belirsizlikleri nedeniyle yapılabilirliği zor olan projelerin, kredi bulabilmelerinin giderek güçleştiğine dikkati çeken Köktaş, şunları kaydetti: ''Finansörler ile görüştüğümüzde son dönemde yanlış ve yetersiz fizibilitelerin belli oranda azaldığını ve sektörün konusuna daha fazla hâkim olduğunu öğrenmekteyiz. Ancak elimizde daha planlama, fizibilite ve inşaat aşamasında olan çok önemli bir portföyümüzün olduğunu dikkate aldığımızda bu konunun öneminin her geçen yıl arttığını unutmamak şarttır. -''RÜZGARDA ÖZEL SEKTÖR, KREDİTÖRLERİN KARŞISINA ÖZENLİ ÇIKMALI'' Örnek olarak , 1 Kasım 2007 tarihli rüzgar başvurularında bugün itibariyle 9 bin megavatlık bir lisans verme ve uygun bulma aşamasını tamamlamış durumdayız. Bu işin sonuna geldiğimize göre artık topu eline alan özel sektörün bilhassa uluslararası alanda finansman olanaklarının daraldığı koşullarda kreditörlerin karşısına çok daha dikkatli ve özenli çıkmaları gerekmektedir. Zaten dışsal ekonomik sarsıntıların etkisi ile yurt dışından alınan makine ve ekipman, emtia ve hammadde fiyatları ve döviz kuru beklenmedik değişkenlikler gösterirken bizlere kendi iç pazarımızı en az belirsizliğe taşımak düşer.'' Köktaş, en son sektörün merakla beklediği güneş santralı lisans başvurularını kabul etmeden önce süreci baştan sona tüm sarihliği ile dizayn ederek, bir yıllık ölçüm zorunluluğu getirmek gibi düzenlemelerin de yatırımcının doğru proje ile kaynak bulabilecek şekilde iç ve dış kreditörlere başvurmasını sağlamaya yönelik olduğunu söyledi. -HES YATIRIMLARI- Önemli bir diğer hususun da kamuoyunda ''artık bu ülkede hidroelektrik santral yapılmıyor, hepsi yargı süreçlerine takılıyor'' gibi bir algı oluşması olduğunu belirten Köktaş, bu algıya karşın Kurumdan lisans alan, finanse edilebilir sağlam fizibiliteleri olan hidroelektrik santral projelerinin, doğayla uyumlu bir şekilde sürmekte olduğunu ya da işletmeye geçtiğini bildirdi. Bugüne kadar çoğunluğu son iki yılda olmak üzere yaklaşık olarak yıllık 15 milyar kilovatsaat üretim miktarı, 8 milyar lira yatırım tutarı olan 3830 megavat kurulu güçte 153 projenin işletmeye girdiğini belirten Köktaş, lisans verilen şirketlerden yaklaşık 230 adet ve 7 bin megavatlık hidroelektrik santralin fiilen inşa halinde olduğunu ve büyük bir kısmının bitme aşamasında olduğunu kaydetti. Köktaş, bu rakamın da yaklaşık 3 Atatürk Barajı büyüklüğüne eş değerde olduğunu söyledi. Ancak Kurumun görev ve sorumlulukları dışındaki çeşitli konulardan dolayı, yürütmesi yargı kararı ile durdurulmuş önemli bir portföyünün olduğunun da doğru olduğuna işaret eden Köktaş, iyi hesaplanmamış kimi projelerin sahaya inildiğinde karşılaşılan gerçekler nedeniyle yapılamaz duruma geldiğini ya da sürekli tadil edilmesi gerektiğini de belirtti. Bu konularda sektörün yeni açılımlara yeni adımlara ihtiyacı bulunduğunu ifade eden Köktaş, ''EPDK, bu zamana kadarki pratiği ve hedefleri ile sektörel öngörüyü en geniş perspektife taşımıştır ve taşıyacaktır'' dedi. Köktaş, Kurumun algılanan risklerin sınırlandırılması ve ufuktaki risklerin azaltılması için tüm piyasa katılımcıları ile çalışmaya hep açık olduğunu sözlerine ekledi. (ZNP-GLZ-TNÇ)14.09.2011 12:01:44