KAYSERİ (A.A) - Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Kahraman Gürcan Anıtlar Kurulu tarafından tescillenerek koruma altına alınmazsa Karadut ağaçlarının nesli tükenecek dedi.
     Gürcan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kayserinin çok önemli bir ağaca asırlardır ev sahipliği yaptığını fakat ağaçların yıllardır herhangi bir koruma altına alınmadığını söyledi.
     Meyvelerinin çok şifalı olarak bilindiğini hatırlatan Gürcan, şunları kaydetti:
     Kayserinin bir çok eski yerleşim bölgesinde özellikle de Talas ilçesinde bu ağaçlardan mevcut. Belki başka hiçbir şehirde bu kadar tarih görmüş yaşlı kara dut ağaçları mevcut değil. Büyük tarihi camilerin bahçelerindeki uluçınarlar gibi Talasın eski evlerinin bahçelerinde yer edinmişler kendilerine bu ağaçlar. Uluçınar ağaçları gibi iri ve ihtişamlı durmuyorlar ama bir onlar kadar tarih görmüş geçirmiş kıymetli kültürel ve genetik varlıklarımız bu ağaçlar. Sayıları çok fazla değil, belki 10 belki 20 adet kaldı geriye Talas ilçesinde. Korumanın olmaması ve bilinçsizlik bu tarihi ağaçları tarihe gömecek gibi. Talasın bazı eski yerleşim bölgeleri sit alanı olup koruma altına alınmış, binalara dokunulmuyor fakat asırlık ağaçlar sahipsiz kalmış.
     Konutlaşma ile birlikte ağaçların yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığının altını çizen Gürcan, En önemli sıkıntı insanların ve idarecilerin bu ağaçların ne kadar değerli kültürel miras ve bir o kadar da önemli genetik materyal olduklarını bilmemeleri. Bir tanesi Talas Belediyesine bağlı Konak Restaurantın bahçesinde adeta bir köşeye sıkıştırılmış durumda. Bu tarihi bina, restaurant yapılınca, ağacın hemen önüne prefabrik bir mutfak yapılmış ve ağaç duvarların arkasına saklanıp kalmış. Oraya gelen müşteriler mutfağın arkasında tarihi bir genetik materyalin varlığından haberdar bile değiller. Ağaç kaybolup gidecek. Halbu ki ağacın etrafı açılsa, restaurantın rekreasyonuna katılsa ne kadar da güzel olur. Bu ağaçtan çok daha yaşlı Ali Dağının eteklerinde ki asırlık dut ağaçları ise konutlaşma nedeniyle yok olma tehlikesi ile karşı karşıya diye konuştu.
     Karadutun çok faydalı bir meyve olduğuna dikkat çeken Gürcan, sözlerine şöyle devam etti:
     Beyaz dut ile tatlı siyah dut ülkemizde yaygın. Fakat ekşi ve geç olgunlaşan kara dutlar oldukça az. Kayseride bulunan yaşlı ağaçlar oldukça az bulunan ekşi kara dutlardan. Bunların meyvelerinin çok faydalı olduğuna inanılır, özellikle şurubu öksürük şurubu niyetine tüketilir. Meyveleri kadar ağacıda güzeldir. Diğer dut ağaçlarına göre daha iyi bir süs bitkisidir. Koyu yeşil yapraklarıyla bahçelere ayrı bir hava verir. Ne yazık ki bu değerli dutların çoğaltılması diğer dutlara göre oldukça zordur. Zaten bu nedenle yani zor çoğaltıldıkları için ve kentleşmeyle beraber var olanlar korunmadığından sayıları her geçen gün azalmakta.
     Bu ağaçların kaç yaşında olduklarının kesin olarak bilinmediğini belirten Gürcan, Dördüncü asırda yapıldığı bilinen Surp Garabed Manastırı bahçesindeki kara dut ağaçlarını yakınlarda inceledim. Talasdaki bazı dut ağaçları Surp Garabed Manastırı bahçesindeki dut ağaçlarından daha yaşlı görünüyor. Birçok şehirde böyle ağaçlar anıtlar kurulu tarafından tescillenerek koruma altına alınmıştır. Aynı çalışma Kayseri ilimizde de yapılmalıdır. Zira Anıtlar Kurulu tarafından tescillenerek koruma altına alınmazsa Karadut ağaçlarının nesli tükenecek diye konuştu.
    
     Muhabir: Sercan Küçükşahin
     Yayıncı: İsmail İçer