Üretken yapay zeka, teknolojinin bir sonraki büyüme lokomotifi olarak kabul ediliyor. Merkezi San Francisco'da bulunan ve yazılım devi Microsoft'un desteğini alan OpenAI firmasının geliştirdiği sohbet robotu ChatGPT'nin Kasım ayında ilk kez kitlesel kullanıma açılması, küresel bir akım başlattı. İlk bir haftada ChatGPT'yi indirenlerin sayısı 1 milyonu aştı.

O zamandan bu yana yapay zeka temelli ChatGPT ve Midjourney gibi görüntü üreten araçlar eğitim, pazarlama, müşteri hizmetleri, online araştırma ve içerik üretiminde kullanılmaya başlandı. Kullanıcılar hem verimi arttırdı hem de maliyetler düştü.

Ancak Asya ülkelerinde yetkililer ve bazı teknoloji uzmanları, üretken yapay zekanın kötü kullanımını önleyecek denetim mekanizmaları sağlanmadığı, kişisel veri ihlali ve dezenformasyon risklerinin arttığı ve bazı iş alanlarında otomasyonun daha hızlı benimsenmesinin gelir eşitsizliğine yol açacağı uyarısında bulunuyor.

Hindistan'ın Yeni Delhi kentindeki The Dialogue adlı düşünce kuruluşunun direktörü Kazim Rizvi, “Yapay zeka araçlarına erişimin eşit olmaması sosyoekonomik farklılıkları arttırabilir, daha fazla kaynağa erişimi olanların avantaj sağlamasına ve dışlanmış toplumların geri kalmasına yol açabilir” dedi.

Rizvi, “Bu dengesizlik güç ve etkinin az sayıda insanın elinde toplanmasıyla sonuçlanırken yapay zeka güdümlü ekonomiye tam katılım imkanı olmayanlar bu yarışta geriye düşebilir” şeklinde konuştu.

Asya ülkeleri, yapay zeka teknolojisine düzenleme getirme ve etik çerçeveler oluşturmada yapay zekanın sorumlu tasarım ve kullanımını amaçlayan kılavuz Yapay Zeka Hakları'nı hazırlayan Amerika'nın ve sıkı standartlar içeren Yapay Zeka Yasası'nı öneren Avrupa Birliği'nin gerisinde bulunuyor.

Yatırım bankacılığı firması Goldman Sachs'e göre küresel işlerin yüzde 18'i, yapay zeka otomasyonuyla işleyebilir, 300 milyon tam zamanlı iş pozisyonu ise üretken yapay zekanın kurbanı olabilir. Goldman Sachs ayrıca yapay zekanın küresel yıllık gayrisafi hasılayı yüzde 7 oranında arttırabileceğini öngörüyor.

Gelişmekte olan ülkelerdeki iş alanları gelişmiş ülkelerdekilere kıyasla otomasyona daha az maruz olsa da Hindistan'da iş pozisyonlarının yüzde 10'undan fazlası, Filipinler'deyse yüzde 20'si, Goldman Sachs'in bu yılın başında yayınladığı rapora göre yapay zeka nedeniyle kaybedilebilir.

Çin'de yapay zekayla geliştirilen mankenler, moda katalogları ve alışveriş sitelerindeki insan mankenlerin hızla yerini alıyor. Moda dergisi Vogue'un Singapur baskısının Mart ayı kapağında yapay zekayla geliştirilen bir manken, “Moda Yapay Zeka Devrimiyle Buluşuyor” başlığıyla yer aldı.

Çin ise 2018'de, dünyanın ilk yapay zeka haber sunucusunu tanıtmıştı. O zamandan beri yapay zekayla geliştirilen sunucular, televizyon kanallarının daha yüksek hız ve daha fazla tasarruf talebiyle Kuveyt, Malezya, Endonezya ve Hindistan'da da kullanılmaya başlandı.

Hindistan'da Aaj Tak kanalındaki yapay zeka sunucusu Sana ve Odisha TV'deki Lisa, haberden astrolojiye, hava raporundan spora İngilizce, Hindu ve diğer yerel dillerde haber sunuyor.

Hindistan'ın Pencap ve Haryana eyaletleriyse bir cinayet davasında sanığın kefaletle serbest bırakılıp bırakılmaması konusundaki karar için ChatGPT'ye başvurdu.

Üretken yapay zekanın yönetilmesi konusunda az sayıda ülke bazı düzenlemeler getirdi. Güvenlik kaygılarına ve telif hakları korumasına öncelik verdiğini kaydeden Çin, 15 Ağustos'tan itibaren “geçici” kuralların yürürlüğe gireceğini bildirdi.

Yapay zekaya düzenleme getiren Singapur'daysa kamu görevlileri, ChatGPT'nin bir versiyonunu araştırma ve konuşma metni yazarlığında kullanıyor. Singapur'da yürürlükte olan yapay zeka düzenlemesi gereği ChatGPT kullanan kamu görevlileri “yaptıkları işten, veri teyidinden ve yapay zekayla üretilen içeriğin doğruluğunu kontrol etmekten” sorumlu tutuluyor.

Singapur geçen ay Google Cloud'la hükümetin karşı karşıya olduğu 100 “gerçek zorluğu” belirlemek ve üretken yapay zeka kullanarak bu sorunlara çözüm getirmek için bir program başlattı.

Filipinler'deyse üretken yapay zekanın ticari dış kaynak kullanımı sektöründeki işleri ele geçireceği korkusu hakim. 1 milyon 300 bin kişinin çalıştığı sektör yılda 30 milyar dolar, yani Filipinler gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 7'si kadar gelir getiriyor.

Filipinli senatör Imee Marcos, yapay zekanın 2028 yılına kadar Filipinler'de en az 1 milyon 100 bin iş kaybına neden olacağına ilişkin araştırmalardan yola çıkarak Mayıs ayında, tüm çağrı merkezleri ve fabrikalarda yapay zeka kullanımının incelenmesine ilişkin bir önerge getirdi.

Imee Marcos, “Yapay zeka, çoğu insanın anlayabileceğinden çok daha hızlı gelişiyor, insanların elinden işlerini alma tehdidi oluşturuyor” dedi.

Marcos ayrıca aşırı işsizliğe karşı önlem almak için yapay zekanın iş alanlarında yaygın olarak kullanılmaya başlanmasından önce “bu kaçınılmaz teknoloji tsunamisiyle dürüstçe yüzleşilmesi gerektiğini” kaydetti.