Hem George W. Bush'un hem de Barack Obama'nın Savunma Bakanlığı'nı yapan Cumhuriyetçi kökenli Robert Gates'in Amerikan basınına erken sızdırılan anı kitabı 'Duty', Obama'ya yönelik ağır eleştiriler nedeniyle ABD'de olay olmuştu. Vatan Gazetesi'nin haberine göre, ABD eski Savunma Bakanı Robert Gates, anılarını yazdığı kitapta 2008'de TSK'nın Kuzey Irak'a düzenlediği Güneş Sınırötesi Harekatını anlattı: Ankara'ya gittim. Mesajım 'Operasyonu hemen durdurun, askerlerinizi çekin' şeklindeydi. 4 kez tekrarladım. Mesajı aldılar... İşte kitaptaki Türkiye ayrıntıları:
- (2008 yılında Bush dönemini anlatıyor) Kürt teröristlerin sınırı geçerek Türk yetkilileri, askerleri ve polisleri öldürmesi büyük problem yaratıyordu. Buna çözüm bulmalıydık. Türkler Irak'ın bu sızmaları engellemesini istedi ama Bağdat, Irak Kürdistan yönetiminin aktif desteği olmadan bu konuda çaresizdi. Türkler, sınır bölgesine birçok kara ve hava saldırısı düzenlediler ve durum giderek kontrolden çıkıyordu. Petraeus (ABD'nin Ortadoğu'daki güçlerinden sorumlu general) Türkler'in bu tür saldırıları yapmadan önce bize haber vermesi konusunda ikna için çok uğraş verdi Ama Türkler'in uyarıları gelişigüzel ve genelde saldırılardan sonra oldu. Türk saldırılarının bir kısmı İran sınırına çok yakın bölgelerde gerçekleşti. Birden fazla kez İranlılar tepki olarak savaş uçaklarını kaldırdı. En büyük korkumuz İranlılar'ın Türk ve Amerikan uçaklarını ayırt edememeleriydi.
'Mevcut risklerle durdurun'
- Türkler'in bu operasyonları aylar sürdü. 2008'in Şubat ayı sonunda (28 Şubat) Ankara ziyaretimden hemen önce geniş kapsamlı bir sınırötesi kara harekatı başlattılar. Türk hükümeti teröristlere karşı daha agresif bir tutum takınmadığı için içeride çok eleştiriliyordu. Buna rağmen benim getirdiğim mesaj operasyonun mevcut riskleriyle derhal durdurulması ve Türk askerlerinin sınırın Türkiye tarafına geri çekilmesiydi. Benimle birlikte Türkiye'ye gelen Amerikalı gazeteciler yaptığım görüşmelerden sonra 'Türkler mesajı aldı mı?' diye sorduklarında onlara, 'Evet aldılar. Çünkü onlara bunu 4 kez tekrarladım' diye cevap verdim. (Türk askerleri Gates'in ziyaretinden saatler sonra ertesi sabah 29 Şubat'ta Kuzey Irak'tan çekilmişti.)
- 2010 Şubat başında Türkiye ziyaretim sırasında Başbakan Erdoğan'la görüştüm. İran konusunda uzun uzun konuştuk. Bana barışçıl nükleer teknolojinin tüm ülkelerin hakkı olduğunu, İranlılar'ı şeffaflık için teşvik ettiğini söyledi. Erdoğan'a, 'Eğer İranlılar nükleer silah sahibi olma hedefleri yönünde ilerlemeye devam ederse yanıbaşınızda savaşla karşılaşırsınız' dedim. Erdoğan füze savunma sistemleri konusunda istekliydi. Ancak Erdoğan ile çok az ilerleme sağlayabildim. İranlılar'ı provoke edecek herhangi bir şey konusunda çok ihtiyatlıydı.
- İsrail'in bölgede uyguladığı siyaset nedeniyle izole olduğu düşüncesindeyim. 2010'da Dubai'de bir Hamas liderine düzenledikleri suikast aptalcaydı. Aynı şekilde 31 Mayıs'ta Mavi Marmara gemisine düzenlenen baskın da Türkiye ile ilişkilerin kopmasına neden oldu. Bence Kudüs, stratejisini yeniden düşünmeli.
- Obama'nın ilk dış seyahati Londra'daki G-20 zirvesine 2 Nisan 2009'da gerçekleşti. Ardından Strasbourg'da NATO zirvesine katıldı. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ve bana, Beyaz Saray'daki bazı kişilerin Başkan Obama'ya hiç bilmedikleri dış politika meseleleri konusunda tavsiyeler verdiği söylenmişti. Bunun örneklerinden biri de NATO resepsiyonunda yaşanmış. Bir naif Beyaz Saray görevlisi Obama'yı Türk ve Ermeni Dışişleri Bakanları'nı bir araya getirip sorunlarını herkesin önünde halletmelerini sağlamak konusunda ikna etmiş. Dünyanın en uzun çetrefilli anlaşmazlıklarını yaşayan bu iki ülkenin isimlerini biraraya getirme girişimi tabi ki başarısız oldu ve bizim için bir utançtı.
Güneş Harekatı'nın sonu tartışılmıştı
Güneş Operasyonu, 21 Şubat 2008 saat 19.00'da başladı. Irak'ın kuzeyine hava yoluyla da desteklenen sınır ötesi kara harekatında amaç "PKK terör örgütünün mensuplarını etkisiz kılmak ve Kuzey Irak'taki örgütsel altyapıyı kullanılmaz hale getirmek" olarak açıklandı. Ana hedefin Zap Kampı olduğu açıklandı. 29 Şubat 2008 sabahı TSK, yaptığı basın açıklamasında operasyon hedeflerine ulaşıldığını belirterek birliklerin Türkiye'ye döndüklerini, çekilme operasyonunun tamamlandığını ilan etti.
TSK inkar etmişti
ABD Savunma Bakanı Robert Gates'in 28 Şubat'ta Ankara'da yaptığı temasların ertesi günü harekatın sona erdirilmesi, Türkiye içinde tartışmalara sebep olmuştu. CHP lideri Deniz Baykal, operasyonun ABD'nin PKK'nın tam olarak bitirilmesini istemediği için sona erdirildiğini iddia etti. Türk Silahlı Kuvvetleri ise harekatın süresinin önceden belli olduğunu, ABD yetkililerinin ziyaretinin harekata etkisi olmadığını belirtti.
