NATO'nun dönüm noktaları

Letonya'nın başkenti Riga'da müttefiklerin devlet ve hükümet başkanlarını buluşturacak 19. zirvesini düzenleyen NATO, "siyasi ve askeri dönüşüm süreci" çerçevesinde yapısal değişimini sürdürüyor.


Başlangıçta, "Sovyet tehdidine karşı", üye müttefiklerin topraklarını "savunma alanı" olarak belirleyen NATO, bu kavramı da değişim sürecinde eritiyor ve "ittifakın küresel rolü" tartışmalarda ön plana taşınıyor. Kurulduğu 4 Nisan 1949 tarihinden bu yana büyümeyi, genişlemeyi ve yayılmayı hiç durdurmayan, önce savunma alanını genişleten, sonra bu alan dışı, küresel müdahalelere girişen NATO'nun bazı önemli tarihleri şöyle sıralanabilir: - 4 Nisan 1949: Kuzey Atlantik Antlaşması, Washington'da, 12 ülke (ABD, Kanada, Belçika, Danimarka, Fransa, İngiltere, İtalya, İzlanda, Lüksemburg, Norveç, Hollanda ve Portekiz) tarafından imzalandı. - 18 Şubat 1952: İlk genişleme hareketi çerçevesinde Türkiye ve Yunanistan NATO'ya katıldı. - 6 Mayıs 1955: Federal Almanya NATO üyesi oldu. - 13 Ağustos 1961: Berlin duvarı inşa edildi. - 4 Mart 1966: General Charles de Gaulle, ABD ağırlığına karşı tavır koyarak, Fransa'yı NATO'nun askeri kanadından geri çekti. Fransa, siyasi kanatta üye kaldı. NATO Genel Merkezi ve Avrupa Kuvvetleri Komutanlığı (SHAPE) 1967'de Paris'ten Belçika'ya taşındı. - 12 Aralık 1979: NATO, nükleer silahlarını modernleştirme kararını alırken 500 kadar orta menzilli Amerikan füzesinin Avrupa ülkelerinde konuşlandırılmasına da yeşil ışık yaktı. - 30 Mayıs 1982: İspanya NATO'nun 16. üyesi oldu. - 9 Kasım 1989: Berlin duvarı yıkıldı. Bunu izleyen aylarda, Doğu Almanya, Romanya ve Çekoslovakya'da komünist rejimler devrildi. - 3 Ekim 1990: İki Almanya birleşti. Böylece, eski Doğu Almanya "otomatikman" NATO üyesi oldu. - 31 Mart 1991: Varşova Paktı feshedildi. - 8 Aralık 1991: NATO, Roma zirvesinde "yeni tehditlere karşı" önlem arayışlarına ve yapısal değişime başladı. - Haziran 1992: NATO'nun, savunma alanından çıkarak "barışı koruma" görevlerine katılımına yeşil ışık yakıldı - Nisan 1993: NATO, BM kararlarının uygulanmasını sağlamak için Bosna hava sahasında operasyonlar başlattı. - 10 Ocak 1994: İttifak, üye olmayan ülkelerle işbirliğini geliştirmek amacıyla Barış İçin Ortaklık (BİO) programını harekete geçirdi. - 28 Şubat 1994: NATO ilk defa "ateş açtı", Bosna üzerinde 4 Sırp uçağı, ABD F-16'ları tarafından düşürüldü. - 10 Nisan 1994: NATO, ilk defa havadan karayı bombaladı. ABD F-16 savaş uçakları, Sırp cephelerini hedef aldı. Bu tarihten sonra birbirini izleyen NATO operasyonları Sırpları Bosna'da masaya oturttu. - 16 Aralık 1995: NATO, savunma alanı dışında ilk kara operasyonunu başlattı. Bosna'da 60 bin askerli barışı koruma gücü (IFOR) harekete geçirildi. - 17 Mayıs 1997: NATO ve Rusya arasında imzalanan işbirliği anlaşmasıyla Soğuk Savaş'a son verildi. - 12 Mart 1999: Macaristan, Polonya ve Çek Cumhuriyeti NATO üyesi oldu. - 24 Mart 1999: NATO, Kosova'da Sırplara karşı savaşa girişti. İttifakın hava operasyonları 78 gün sürdü. Sırplar bölgeden çekildi, NATO güvenliği üstlendi. - 23 Nisan 1999: İttifak, 50. yaşını kutlarken, terörizmi kendisine yönelik tehditler arasına soktu. - 12 Eylül 2001: ABD'de 11 Eylül saldırılarından sonra NATO antlaşmasının, bir üyeye yapılan saldırı tüm üyelere yapılmış sayılacağına ilişkin 5. maddesine ilk defa işlerlik kazandırıldı. - 14 Mayıs 2002: NATO Konseyi, İzlanda'daki toplantısında, ittifakın "yeni tehditler" karşısında kapsama alanını genişletmesine ve "gereken her yerde müdahalede bulunmasına" yeşil ışık yaktı. - 16 Nisan 2003: NATO, Afganistan'daki çok uluslu gücün (ISAF) yönetimini üstlendi. - 2 Haziran 2003: NATO, Irak'ta "kısıtlı bir rol" oynamayı kabullendi. - 28 Haziran 2004: İstanbul zirvesinde Irak yönetimine destek kararı verildi, polis ve asker eğitimi başlatıldı. NATO bayrağı Irak'ta. - 29 Mart 2004: İttifak, tarihinin en kapsamlı genişlemesini 7 yeni üyenin (Estonya, Letonya, Litvanya, Slovakya, Slovenya, Bulgaristan ve Romanya) katılımıyla gerçekleştirdi. - 30 Temmuz 2006: NATO kontrolündeki Afganistan gücü ISAF ülkenin tamamını kapsama alanına aldı.
<< Önceki Haber NATO'nun dönüm noktaları Sonraki Haber >>

Haber Etiketleri:
ÖNE ÇIKAN HABERLER